Bu makalede konu başlıca olarak fen teknoloji okuryazarlığı üzerinedir. Fakat bu konuya girmeden önce bilim konusunda daha önceden yapılan tanımlarla genel bir derleme yapalım. Bilimin dogasına girerken “bilim nedir, ne demektir?” sorularına cevaplarda bulmamız gereklidir. Bilim çevremizdeki nesne, cisim ve şeylerde doğruya ulaşma çabalarıdır. Olarak kendi bilim tanımımı yapmak istedim. Bilim konusunu detaylıca incelemek için ilk olarak doğru kelimesini incelemek gereklidir. Çünkü bilim doğruyu sever ve sadece doğruyu arzular. Bu yüzden bilimin bizler için önemlide doğruyu sevmemiz kadar fazladır.

Maalesef bu konuda inişli çıkışlı bir tarihimiz olmuş batıdan üstün olduğumuz dönemleri devam ettiremeden geri kalmışız. Batıdaki bir çok bilimsel çalışmayı da izleyerek ülkemizin gelişmesi açısından bilimin ülke için dinamiklerini kullanamamışız. Hala günümüzde bilim ile birebir örtüşen fen konusunda da maalesef gerilerdeyiz. Kendi bölgemizde yapılan araştırmada da ülkemiz diğer ülkere göre fen alanında hayli gerilerde kalmıştır.

Konuya fazla uzatmadan kısaca fen okuryazarlığından da bahsederek biraz daha konuyu genişletmek istiyorum. Normal anlamıyla okuryazar olan kişilerin “İsmini ve Soyismini” yazıp imza atabiliyor olması gereklidir. Bu şekilde isim ve soyisim yazabilen kişilere okuryazar kişiler denmiştir. fen içinde durum fen bilimlerinin temel unsur ve tanımlarını bilmektir. fen bilimlerinin temel unsurlarını bilenler Fen Teknoloji Okuryazarı sayılmaktadır. Örnek verecek olursak fen okuryazar olan birisinin maddenin tanımını biliyor olması gereklidir. Bunun gibi temel fen terimlerini de öğrenerek kendinizi fen okuryazarı olarak varsayabilirsiniz.

Fen konusunda sistemdeki eksiklerimizi gidermemiz gerekiyor. En azından öğretme ve sevdirme konusunda olan tüm bilindik teorileri yapılandırmalı ve kendi tarzımızı kurmalıyız. Bunun ne kadar gerekli olduğuda yapılan ankette ülkemizle ilgili zayıflığımızı gösterir nitelikte. Bu konuda öğretmenliğin her kademesinde aktif olarak fen öğretimi konusunda teoriler geliştirilirken fen konusunu odak noktası yapan bilim insanlarının da bu konuda ki yapıcı önerilerini değerlendirmek gereklidir. Bu konuda 20 farklı ilköğretim sınıflarında değişik fen öğretim metodları kullanılarak en uygun metoda ulaşılmalıdır. Nitelim gelecek gelişmiş uygarlığın mimarisi de bilimden geçmektedir.

Bilimin Temel İlkeleri

Bu konuda varsayılan klasik bilimin temel ilkeleri konulu yeride alıntı yaparak akatıyorum.

• Objektiflik
• Denenebilirlik ve Gözlenebilirlik
• Ölçülebilirlik
• Tekrarlanabilirlik
• Değişebilirlik
• Yanlışlanabilirlik
• Evrensellik
• İnsan merkezli olması

Objektiflik konusu anlamıyla bildiğiniz gibi bilimde de tarafsızlığı anlatmaktadır. Kısaca bilim din, dil, ırk gibi insancıl gruplandırmalarda nesneldir. Bilimsel çalışmaların çıkış noktası merak ile belirlenmiş ve gelişmiştir. Gözlem ve denenebilirlik bilimin temel ilkelerindendir. Bilimde tespit edilen doğru aynı zamanda ölçülebilirdir. Tüm ölçü birimleri bilimin araştırmalarında kullanılabilir. Bilim sonucunda ulaşılan teori tek değildir. Bilimde ulaşılan doğruya aynı şekilde de ulaşılması gereklidir bu yüzden tekrarlanabilirlik özelliğide bilimin özelliklerindendir. Bilim hiçbir şeyi olayın en temelinde doğru olarak varsaymaz ve biraz felsefi olarak sorgular. Bu yüzden her şeyin değişebilir olacağınada bilim temelinde yer alır. Doğruyu seven bilim teknolojinin gelişmesiyle ve bilginin daha rahat aktarılıyor olmasından dolayı değişen doğru aynı zamanda yanlışlanabilirde. Bu şekilde ulaşılan tüm doğrular insanoğlu için evrenseldir. Bilim tamamen evrensel bir bilim olup insan merkezlidir.

Fen Teknoloji Eğitiminin Amaçları

Eski dönemlerde Fen ve Hayat Bilgisi olarak geçen ismi yakın zamanda Fen ve Teknoloji Dersi olarak değiştirildi. Temelde teknolojinin de kitaplar içerisinde bilim olarak yer alması güncel ders müfredatı açısından sevindirici bir gelişme olmuş. Bu ders ile amaçlanan olay ilköğretim öğrencisinin çevresi ve doğal dünyayı anlamalarını sağlamaktır.

Bilimin araştırma için gerekli dinamosu meraktır. Bu yüzden ilköğretim çağındaki öğrencilerin bilimsel aktivitelerde yer alması içim merak duygusunu geliştirmek gereklidir. Araştırmak, okumak ve tartışmak bilimin en lezzetli yanlarıdır. Her şeyin sorgulanabiliyor olması bilim için sınırları belirsiz yapmıştır.

Bilisem Metot ve İşlem Becerileri

Bilimsel bir problemin özümü konusunda nasıl çözüleceği ve nasıl bir çözüm yolu uygulanacağı konusunda bir çok kaynakta bu olgu “bilimsel metot” olarak yer alıyor. Bu konuyuda kısaca anlatarak devam edelim. Wikipedia’da bu bilimsel metot olayını şu şekilde açıklamışlar; Fen bilimlerinde, yeni bir bilgi edinmek için kullanılan yaklaşım tarzı, yöntemdir. Bilim adamları bu yöntemle, zaman içinde bilgilerin üst üste binmesiyle evrendeki olayların doğru ve güvenilir bir betimlemesini yapmayı amaç edinirler. (*1)

Bilimsel yöntem adımları; gözlem, problem, hipotez, kontrollü deney, ölçme ve sonuç olarak sıralayabiliriz. Bilimsel yöntem olarak uygulanan en kullanışlı metotuda budur.

Temel Bilimsel İşlem Becerileri

Lütfullah Türkmen’in kitabından yararlandığı konu için son olarak temel bilimsel işlem becerileri konusunda ana maddeleri vererek maddeler hakkında da bazı önemli noktaları belirtip yazıyı sonlandıralım.

• Gözlemleme
• Sınıflama
• İletişim
• Ölçme ve Sayıları Kullanabilme
• Yordama ve Tahmin Edebilme
• Çıkarımda Bulunabilme

Bu sıralama en sabit şekilde bilimsel işlem becerileridir. Gözlemleme fen ve teknoloji dersinin başlamasıyla beraber öğrencilerin gözlemlerine sık sık başvurulacak bir derstir. Bu ders Fen ve Teknoloji Dersi’nde de ilk kullanacağımız yöntem olacaktır. Örneğin öğrencilere çevreleri ile ilgili bir soru sorulduğunda gözlemleriyle öğrendikleri eylemleri size cevap olarak vereceklerdir. Sınıflamada ise durum öğrencilerin benzer özelliklere göre sınıflandırmasıdır. Bu şekilde öğrenciler gruplandırmayla gelişim süreçlerine devam ederler.

Ölçme ve sayıları kullanabilmek gözlemleme, sınıflama ve iletişim becerilerini eb verimli şekilde kullanmasını sağlar. Yordama ve tahmin edebilme ise gerçekleştirilen bilimsel aktivite hakkında yordama yapılabilmelidir.

İleri veya deneysel bilimsel becerileri konusunda kısaca ana maddeleri yazarak bu konuya girmeden Fen, Teknoloji, Toplum ve Çevre konusuda inceleyip konuyu bitireceğim. İleri bilimsel deney becerileri hipotez, değişkenleri kontrol, işe vuruk, grafik ve tablo ve model oluşturabilme konularıdır.

Fen, Teknoloji, Toplum ve Çevre

İnsanlar birbirinden farklı özellik ve yeteneklere sahiptir. Fen ve Teknoloki çevremizle insanın etkileşiminden doğmuştur. Dünyamızın tek meraklı canlısı olan İnsan bu şekilde merakı da daha iyi için kullanmalıdır.

Fen dersi bireylerin çevresel anlamda hayatlarını daha doğru şekilde yaşamasını da arzular ve bunun içinde çalışır. Örneğin elektiriğin insanla direk olarak etkileşim içerisine girmeyeceğini öğrenen ilköğretim öğrencisi bunu hayatında kullanacaktır. İlköğretim öğrencilerinin temel olarak ilköğretimde öğreneceği bilgiler hem gelecek yaşamında bilimsel aktiviteleri gerçekleştirmesi için temel olmak ve bu alanda fen bilimlerini sevdirmektir. Aynı zamanda öğrencilerin yaşadıkları çevrede bulunanların temel ilkelerini keşfetmek ve merak ettikleri soruları sorarak cevap almasıdır. Fen daha bilinçli toplumlar için gereklidir.

Sınıf öğretmenleri öğrencilerin fen ve teknoloji ile ilk defa tanıştıran kişidir. Araştırmalar sonucunda ilköğretim öğrencileri 5. sınıf sonunda merak duygularında düşüklük sonuçuna maalesef ki ulaşılmış. Bu zamandan sonra sınıf öğretmenlerin merak duygularının artırıcı uygulamalar ile kişilik oluşum sürecinde öğrencilerin temellerini en sağlam şekilde tutmaktır.

Kaynakça

1* http://tr.wikipedia.org/wiki/Bilimsel_yöntem
2* Lütfullah Türkmen Fen ve Teknoloji Öğretimi Kitabı

Makale Yazarı : Tahir Dinç
İnternet Erişimi : https://www.ispanyol.net/bilimsel-bilginin-ozellikleri-ve-fen-teknoloji-okuryazarligi/